Afi, Magnús Eggertsson var fæddur í lok 19. aldar. Við systur vorum svo heppnar að fá að alast upp með honum og ömmu Salvöru. Það var ómetanlegt. Þau kenndu okkur ekki einungis ljóð og sögur, vinnubrögð og viðhorf, heldur líka lífsspeki sem einkenndist af þeirra nægjusemi, jöfnuði og virðingu fyrir landi og lífi. 

Á síðunni er minningargrein um afa, sem var sú fyrsta sem ég skrifaði á ævinni, en mér þótti leitt að geta ekki fylgt honum til grafar (þó ég viti að hann hefði nú ekki gert veður út af því). Það er undur gott að geta hugsað til afa og ömmu, minningar um þau fylgja okkur. Það er dýrmæt eign.

[DEFAULT]

Afi, heldurðu að þú munir lifa eftir dauðann?" Ein okkar systra bar þessa spurningu upp við afa fyrir um það bil 20 árum. "Já," var svarið öllum til mikillar undrunar, því í okkar huga var hann raunhyggjan holdi klædd.

"Og hvernig þá?" var enn spurt. "Í ykkur," var svarið. Og nú er komið að tímamótum og mér finnst sem okkur hafi verið falið ábyrgðarmikið en ánægjulegt hlutverk.

Við systur vorum svo lánsamar að fá að alast upp með afa okkar og ömmu. Æska okkar var umvafin elsku þeirra. Amma og afi voru bæði fædd á öldinni sem leið og í viðhorfum sínum til samfélagsins voru þau kynslóð sinni og uppruna trú.

Afi var bóndi og umhverfissinni, löngu áður en síðarnefnda hugtakið var upp fundið. Eflaust var hann smábóndi, en han skeytti fremur um gæði en magn; falleg umgengni um land og líf auðkenndi allt hans ævistarf.

Hann skildi þó ekki við land ósnortið frekar en aðrir á þessari jörð en honum var umhugað um að gæði þess glötuðust ekki. Hann leit stórframkvæmdir á landi hornauga: "Jörðina svíður í sárin," varð honum oft að orði. Skilningur hans á landi, mikilvægi þess og eiginleikum, var að sumu leyti hliðstæður því sem ég hef síðar kynnst hjá erlendum sérfræðingum.

Eins og margir af hans kynslóð, velti afi uppbyggingu samfélagsins fyrir sér. Jafnréttishugsjón var honum eðlislæg og hann hélt henni lifandi með gagnrýnni hugsun. Hann benti okkur á hvernig orsök getur leynst þó afleiðing sé ljós. Hvernig valdahlutföllum í þjóðfélaginu var áður viðhaldið með aðstoð kirkju og klerka, þó síðar hafi aðrar stéttir og stofnanir tekið við því hlutverki. Og hvernig hjátrú og hindurvitni geta verið lipur hjálpartæki þeirra sem um valdatauma halda.

Afi áttaði sig líka á því hin síðari upplýsingaár, að aukið fréttaflæði færir fólki ekki endilega aukinn sannleika. Upplýsingaveitur eru vandmeðfarin verkfæri og afi leyfði sér meira að segja að efast um sannleiksgildi heiðvirðs fréttaflutnings. Sjálf þurfti ég að komast til austurlanda nær til að átta mig á hinu sama.

Jafnréttishyggja hans náði ekki einungis til auðs og valds. Hlutskipti kvenna fyrr og síðar og ósanngjarnt vinnuálag þeirra var honum umhugsunarefni. Hann virti líka sjálfstæði kvenna sem augljóst var á samskiptum hans og ömmu.

Afi hafði þann dýrmæta eiginleika að sjá að öll erum við hluti af stærri heild og hver og einn hefur skyldum að sinna; að stuðla að velferð þessarar heildar. Hann hélt þannig jákvæðu lífsviðhorfi og hugsjón samhliða uppbyggilegri gagnrýni.

Síðasta samtal okkar í síma fyrr á þessu ári var ekki ólíkt mörgum fyrri, rödd afa djúp og hressileg þó auðheyrt væri að við vorum austan hafs og vestan. Afi áréttaði þá skoðun sína að fólk væri best komið þar sem það gæti lifað í sátt við umhverfi sitt.

Nú við þáttaskil finnst mér ég ekki einungis hafa eignast ánægjulegar minningar heldur einnig mikið og gott veganesti.

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Magnús Eggertsson

Útför

Magnús Eggertsson