Kona mín, móðir okkar og tengdamóðir, amma, langamma og langalangamma, Jóhnna K. Ingimundardóttir Birnir, Árskógum 6, Reykjavík. Lést á Hrafnistu Laugarási, 28. apríl.

Útför Jóhönnu fer fram frá Seljakirkju, 10. maí 2024, klukkan 15.

Jóhanna Kristín Ingimundardóttir Birnir var fædd á Hellissandi 15. febrúar 1930. Hún lést á Hrafnistu á Laugarási 28. apríl 2024.Hún var dóttir hjónanna Magnfríðar Friðriku Sigurlínadóttur húsmóður og Ingimundar Sumarliða Guðmundssonar sjómanns. Hún ólst upp á Sandi til sex ára aldurs, en fór þá í fóstur til hjónanna Þórunnar Guðmundsdóttur og Kristjáns Cecils Jónssonar, sem bjuggu á Hringbraut 90 í Reykjavík og ólst síðan upp hjá þeim til fullorðinsára við gott atlæti, sótti Miðbæjarbarnaskólann og síðan Ingimarsskóla. Vann síðan verslunarstörf þar til hún giftist Einari Birnir frá Grafarholti í Mosfellssveit í júní 1952. Þau bjuggu allan sinn búskap í Reykjavík, eignuðust sex börn: Þórunni Kristínu, Björn, Mögnu Fríði, Bryndísi, Ingimund og Jóhönnu Kristínu, en öll bera börnin ættarnafn foreldra sinna, Birnir. Jóhanna stundaði störf húsmóður og uppalanda barna sinna alla tíð auk þess að sinna margháttaðri listsköpun; við hannyrðir, málun og útskurð, sem allt bar listfengi hennar fagurt vitni.

[DEFAULT]

Ég loka augunum og fer 40 ár aftur í tímann, ég sit í fanginu á Jóhönnu ömmu minni og nöfnu. Þétt, hlýtt og mjúkt fangið og ég er örugg og ég efast ekki um hversu dýrmæt ég er. Af ömmu skein þetta fallega bjarta ljós. Hún kunni að búa til töfra úr hversdeginum. Það var hennar ofurkraftur. Ég á svo margar fallegar minningar af ömmu og þær fylla hjarta mitt og gleðja. Við áttum svo margt sameiginlegt, amma var hrifnæm og elskaði að syngja, hún elskaði að hlusta á karlakór, hafði unun af fallegum fötum, tísku, skartgripum, blómum, list og hönnun. Enda lék allt í höndunum á henni - hún var listamaður og fagurkeri. Allt sem hún snerti varð fallegra hvort sem það var munur eða manneskja. Hún kenndi mér að líta alltaf á björtu hliðarnar, að sjá fegurðina, að gefast aldrei upp, að standa með sjálfri mér, að hafa trú á eigin getu, að bera höfuðið hátt, að þora að skarta mínu fegursta og það sem er hennar stærsta arfleifð - að setja börnin alltaf í fyrsta sæti. 


Þegar við vorum lítil fengum við reglulega að heimsækja ömmu og afa til Reykjavíkur. Í minningu minni urðu páskarnir til heima hjá ömmu og afa. Enda voru þeir töfrum líkastir. Við vorum eins og prinsar og prinsessur sem fengu heitt kakó úr ævintýralega fallegu stelli sem amma hafði sjálf málað. Vöknuðum við páskadags veislu og ævintýralega skreytt hús. Ég man þegar hún kallaði á okkur systurnar til að fá að kíkja í skartgripaskrínið sitt, sem var meira eins og fjársjóðskista, og dró upp gull og gersemar með sögum um uppruna hlutanna og við fengum að handleika dýrgripina. Henni þótti vænt um þessa muni og vildi að við kynnum að meta fallega hluti. Alltaf endaði hún á að segja; einhvern tímann verður þetta þitt.

Ég á eina mjög sterka minningu af ömmu úr frumbernsku - við systkinin vorum að gista hjá ömmu og afa og það var komin háttatími. Amma kyssti okkur og þéttaði sængina, signdi og bað Guð að passa okkur. Mér leið svo vel og þegar amma hafði klárar ritúalinn, sem ég hafði þó takmarkaðan skilning á, þá fyrst gat ég sofnað, því amma var búin að “merkja” mig. 


Svo eltumst við og þroskuðumst og samband okkar líka. Amma var sú eina sem ég gat treyst fyrir trúmálum og hún gaf mér eitt sinn eitt besta ráð sem ég hef fengið. En hún sagði mér, þá ringluðum unglingi, að “öll trú er góð svo lengi sem hún leiðir gott af sér”. Það var víst ekki flóknara en það.

Sem fullorðin áttum við yndislegt samband. Amma var vinkona mín. Hún var alltaf til í að hafa gaman og elskaði góðan brandara. Hún sagði svo skemmtilega frá liðnum tíma, sögur af henni og afa, sýndi mér gömul ástarbréf. Ég get heyrt hláturinn hennar núna. Við þóttum líkar og ég horfði oft á hana og hugsaði ætli ég verði þá ekki svona sæt þegar ég verð gömul. Amma var alltaf með einhverja metnaðarfulla og frumlega hugmynd að listaverki sem hún brann fyrir og við sátum oft saman að finna út hvernig hægt væri að koma þessum hugmyndum á blað. Ég rissaði upp út frá ljósmynd eða hugmynd frá henni og svo sagði hún mér til þangað til við vorum búin að ná utan um hennar sýn. Það var svo gefandi að sjá loka afurðina skorna út í tré, alveg orginal verk. Amma skilur eftir sig mikið magn af fallegum munum, hvert og eitt okkar afkomenda á útskorin ramma eftir ömmu sem okkur þykir svo vænt um. Ég naut þess að fá að dekra við hana í seinni tíð og fá að setja lit á augabrúnir, smá fótanudd eða lakk á neglurnar. 

Amma og afi áttu 6 börn, 12 barnabörn 18 barnabarnabörn og 2 barnabarnabarnabörn. Amma var gífurlega stolt af öllum afkomendum sínum. Öll með tölu vorum við náin henni og áttum okkar sérstaka samband. Þar skipti engu hvort haf og lönd aðskildu. Enda vorum við dugleg að setja myndir af hversdeginum okkar og börnunum inn á instagram. Það var mest fyrir hana gert því við vissum hversu mikilvægt henni þótti að fylgjast með okkur og samgleðjast. Langömmu börnin elskuðu litlu jólin hjá ömmu og afa og nammi-dekur og knús og sakna ömmu Jó.

Nú hefur amma kvatt okkur í hinsta sinn en hún sagðist ekki ætla að fara langt og ég trúi því að hún sé einmitt núna að biðja Guð að passa okkur. Það hefur verið fallegt og lærdómsríkt að fylgjast með einstöku hjónabandi, samheldni og ást ömmu og afa sem spannar yfir 70 ár, ekki síst á síðustu mánuðunum þegar það kom skýrt í ljós hvílíkur klettur afi Einar var við hlið konu sinnar. Við erum djúpt þakklát fyrir að hafa verið þess gæfu aðnjótandi að hafa fengið Jóhönnu sem ættmóður, hún lagði línurnar og við erum stolt af hennar arfleifð og munum gera okkar til að halda henni á lofti um ókomna tíð. Takk elsku amma fyrir allt.

Takk fyrir þínar mjúku öruggu hendur sem leiddu okkur inn í ævintýrin, héldu utan um okkur á meðan þú sagðir sögur, fórst með vísur og útbjóst dýrindis veislumat og bakkelsi af bestu sort. 

Okkur þótti þú meistara kokkur og snilldar bakari, ekkert var betra en rækjukokteill og rúlluterta að hætti ömmu Jó. 

Við geymum gersemarnar sem þú skarst út í tré fyrir okkur og málaðir á postulín. Það er svo dýrmætt að eiga listaverkin eftir þig elsku amma. 

Þú varst svo blíð og góð við okkur systkinin, börnin okkar og barnabörnin. Þú varst verndari barna og kenndir okkur öllum að standa með börnunum og elska þau skilyrðislaust og ert okkar fyrirmynd í að ala börn upp í hlýju og með virðingu fyrir þeim sem einstaklingum.

Það var svo dásamlegt að eiga ömmu sem var töfrum gædd og við þökkum þér fyrir ævintýraheiminn sem þú skapaðir fyrir okkur og svo börnin okkar. Minnumst með hlýju hvernig þú bauðst okkur upp á alvöru heitt súkkulaði í silfurkönnunni á páskunum, framreiddir kökubita af fína stellinu og þegar börnunum okkar var boðið í litlu jólin þar sem þið afi höfðuð töfrað fram jólaveröld fyrir þau. Svo var auðvitað smákökuboxið á borðinu alltaf fullt svo litlar hendur hefðu örugglega eitthvað gott til að maula á. 

Þú varst stolt af börnunum þínum og ánægð að eiga svona marga afkomendur og þú hafðir sérstaklega gaman af því þegar Bubbi og Kata eignuðust, Ragnheiði Emelie, sitt sjötta barn og Bubbi sagði jæja amma, nú er ég búin að ná þér! 

Það var alltaf gaman í kringum ykkur afa, mikið stúss, leikir og fjör. Þú varst jákvæð og bjartsýn að eðlisfari og það höfum við systkinin reynt að tileinka okkur líka. 

Þú varst fagurkeri og vildir hafa fínt og vera fín og við yljum okkur við minningarnar af því að hafa fengið að klippa á þér hárið, lita augabrúnir, nudda þig og aðstoða með snyrtidótið eða ganga í tæknimálin og laga tölvurnar. Samveran við þig var alltaf gefandi og við þökkum fyrir að hafa fengið að stússast með ykkur og aðstoða þegar þörf var á. 

Þú varst mikill húmoristi og sagðir svo skemmtilega frá og það var nærandi að hlæja með þér og heyra þinn fallega og innilega hlátur. Þú hafðir sérstakt dálæti á góðum bröndurum og ekki var það verra ef þeir væru örlítið dónalegir, sem okkur fannst auðvitað ennþá fyndnara.

Það var alltaf gott að sitja með ykkur afa, drekka kaffi og spjalla um allt milli himins og jarðar, um gamla tíma og nýja. Þú hlustaðir vel og gafst góð ráð og hafðir áhuga á því sem við vorum að kljást við hverju sinni. 

Samband ykkar afa var svo fallegt, þið eruð okkur miklar fyrirmyndir í ástinni. 

Nú ert þú farin yfir í sumarlandið og eftir sitjum við uppfull af þakklæti fyrir að hafa átt svona dásamlega, skemmtilega, fallega, hlýja og góða ömmu.  

Hjartans þakkir fyrir allt elsku amma okkar.

Birna Bryndís, Friðrika Björk, Jóhanna Helga og Guðbrandur Ágúst

Þó engvir væru turnarnir í Reykjavík

Falleg, góð, fagurkeri og félagsvera með kímnigáfu.

Amma var falleg og góð manneskja að innan sem og utan. Hún umvafði allt og alla með hlýjunni sem einkenndi hana. Faðmurinn var alltaf opinn og væntumþykjan óendanleg.
Amma gerði allt fallegt í kringum sig hvort sem það var með blómunum, sem hún sinnti af kostgæfni, eða með listmununum sem hún málaði eða skar út. Fékk fjölskyldan að njóta góðs af sköpunargáfu hennar og eigum við mæðgur til að mynda einstakan myndaramma sem hún skar út og einnig lampa og vasa sem hún málaði.

Amma elskaði að tala við fólk og vera innan um fólk. Þegar hún kom hingað norður með afa Einari í heimsókn þá gat hún setið frammi í eldhúsi eða stofu og spjallað út í eitt við mömmu, meðan afi lagði sig. Brosi bara tilhugsunina.
Amma var með góða kímnigáfu og sló ekki hendinni á móti góðum bröndurum. Ég hringdi stundum í hana með brandara sem ég vissi að hún myndi kunna að meta. Hláturinn hennar var líka svo dillandi að það var ekki annað hægt en að hlæja með henni.

Elsku amma mín. Það verður skrítið að fara suður og ekki hitta þig. Þegar ég hitti þig í seinasta skipti þá faðmaði ég þig vel og lengi því ég hafði það á tilfinningunni að það væri eitthvað í vændum, sem reyndist rétt. Viku seinna þá varstu farin.
Þú mátt vera stolt af því sem þú skilur eftir þig en það er þín einstaka góðmennska sem endurspeglast í börnunum þínum og barnabörnum. Góðkennskan sem einkenndi ykkur afa Einar.
Takk fyrir allt sem þú gafst mér og Þórunni Birnu, við munum varðveita allar minningarnar um þig í hjartanu okkar.

Þínar Þórunn Kristín og Þórunn Birna



Gleym-mér-ei
Brosið sem er límt í 
minni mínu
Augun glitrandi
Ástin í lífi þínu

Hendurnar með margra ára reynslu
Verkin sem þú hefur skapað
Myndarammar sem geyma minningar
okkar að eilífu
Skartgripaskrín sem geyma mun
gersemi
Meistaraverkið þitt mun ávallt
vera fjölskyldan fallega

Sitjandi með barnabörnin í kjöltunni
Þú hugsar um ástina í lífi þínu
Eiginmaður, börnin sex og barnabörnin
Amma mín, ég sé áhrifin sem þú hafðir á okkur öll
Ávallt engillinn okkar
Fallega blómið í lífi mínu
Gleym-mér-ei

                                                       (Þórunn Birna, 2024)

Minningar um móður okkar Jóhönnu K. Ingimundardóttur Birnir, 10 maí, 2024.

Við systkynin minnumst þess iðulega hvað hún mamma var alltaf dugleg að leika við okkur, jafnvel þó að hún sæti við sauma eða væri að laga mat. Hún gat alltaf fundið eitthvað skemmtilegt að gera. Við lærðum af henni að allt getur orðið að leikföngum, búsáhöld, tómar flöskur og jafnvel kaldar kartöflur. Þær má kreista þangað til að þær spýtast út á milli fingranna. Og þegar við sátum hjá henni við leik, eða að vinna heimaverkefnin okkar, þá kenndi hún okkur ógrynni af vísum og ljóðum. En hún kenndi okkur líka að vera alltaf að forvitnast um heiminn og finna nýjan leik til að gera hann skemmtilegan. 

Mamma okkar var alltaf að búa eitthvað til, hvort sem það voru föt, útsaumur, útskurður eða myndir á postulín. Þessi endalausa sköpun veitti henni lífsfyllingu og smitaði öll börnin hennar. Hún skapaði fallega hluti af ótrúlegri smekkvísi. Og mesta áherslu lagði hún á að móta börnin sín sem hamingjusamar og sjálfstæðar verur. 

Ástúðin og hlýjan sem mamma veitti okkur, gaf hún barnabörnunum líka og öll börn máttu koma til hennar og hlotnaðist þá sama ástin og hlýja viðmótið.  Ábyrgð, kjarkur, seigla og dugnaður voru henni í blóð borin og þessa eiginleika ræktaði mamma hjá okkur.  Hún hafði þurft að takast á við mikla erfiðleika í lífinu en henni var lagið  að finna alltaf ljós í myrkrinu, finna ljósa hlið þegar þær sýndust allar vera svartar, hún var bjartsýn og lífsglöð og það var alltaf stutt í hláturinn. Það var lengi hægt að finna eitthvað jákvætt í flestum uppákomum.

Við þökkum móður okkar fyrir ástina sem hún gaf okkur. Hún endist okkur og næstu kynslóðum langa ævi. 

Minningarorð um Jóhönnu Kristínu Birnir

Nú hefur Jóhanna Kristín tengdamóðir mín til nær fimmtíu ára, hvatt þennan heim og haldið á nýjar slóðir. 

Jóhanna var margbrotin og mikilhæf kona og var margt til lista lagt. Hún var afar fróð og minnug, að eðlisfari kát og létt í lund, en um leið hörð í horn að taka, ef svo bar undir.  

Það er margs að minnast og frá mörgu að segja um Jóhönnu, en í þessari litlu grein ætla ég aðeins að fjalla um kímnigáfu hennar og skopskyn, en hún bjó yfir hafsjó af spaugilegum sögum um menn og málefni, sem hún færði í stílinn og tjáði á sinn einstaka hátt.

Þegar ég lít tilbaka, þá held ég hafi sjaldan hlegið jafn oft, jafn lengi og jafn dátt með öðrum en ég gerði með Jóhönnu.

Á einum af okkar síðustu fundum sagði hún mér sögur af prakkarastrikum krakkanna sem bjuggu í Verkmannabústöðunum við Hringbraut, en Jóhanna ólst þar upp frá sjö ára aldri.

Bygging Verkamannabústaðanna var mikilvægur sigur í baráttu verkalýðsins í Reykjavík fyrir bættum kjörum og betra lífi.Verkamannabústaðirnir voru einnig merkur áfangi í byggingarsögu Reykjavíkur, en í íbúðunum Verkmannabústaðanna var rafmagn, rennandi vatn, vatnsklósett og miðstöðvarkerfi, allt nýjungar á þeim tíma. 

Verkamannbústaðirnir mynduðu ferhyrning á milli Hringbrautar að sunnan og Ásvallagötu að norðan, með Hofsvallagötu að austan og Bræðraborgarstíg að vestan. Í miðjunni var lokað útivistarsvæði með leikvelli, sem búinn var alls kyns nýstárlegum leiktækjum fyrir barnaskarann sem þar bjó. En eins og vel er vitað, þá endast baldin og orkumikil börn ekki til lengdar inni á lokuðum leiksvæðum og leita annað til fá útrás fyrir orku sína og uppátækjasemi. Eitt af þeim svæðum, sem krakkarnir úr Verkamannabústaðina leituðu í, var Samvinnubústaðahverfið, sem var beint vestan handan við Bræðraborgarstíginn.

Samvinnubústaðirnir voru, eins og Verkamannabústaðirnir, nýjung í byggingarsögu Reykjavíkur. Þeir voru byggðir af Byggingafélagi Reykjavíkur, félagi, sem sá um sameiginleg innkaup á öllum byggingarefnum húsanna. Öll húsin voru eins, í funkisstíl, teiknuðu af Þóri Baldvinssyni, en hann  lærði byggingarlist í San Francisco. Þetta voru rúmgóð tveggja hæða einbýlishús búin öllum nútíma þægindum, umkringdum stórum görðum. 

Samvinnubústaðirnir voru ekki aðeins stærri, rýmri og ríkurlegri en íbúðirnar í Verkamannabústöðunum, heldur voru margir af íbúum þeirra einir af háttsettustu embættis-og stjórnmálamönnum landsins. Á horni Bræðraborgarstígsins og Ásvallagötunni beint á móti Verkamannbústöðunum bjó til dæmis Eysteinn Jónsson þingmaður og ráðherra. 

Eysteinn var, og er kannski enn, methafi í því að hafa setið lengst allra íslenskra stjórnmálamanna á ráðherrastól, en hann vermdi hina ýmsu ráðherrastóla í samanlagt 18 ár. Ská á móti Eysteini bjó Steingrímur Sigurðsson alþingismaður til margra ára og forsætisráðherra Íslands frá 1950-1953. 

Nokkru neðar í götunni bjó Teresía Guðmundsson veðurstofustjóri. Teresía, sem var norsk að uppruna, var fyrst kvenna í heiminum til að gengna stöðu veðurstofustjóra og er eina konan, sem hefur gengt því embætti á Íslandi. 

Krakkarnir úr Verkamannabústaðnum voru ekki lengi að átta sig á að þarna bjó fólk af öðrum toga en þau sjálf og því varð það afar spennandi fyrir þau að liggja á gægjum og fylgjast með lífi og háttum þessa fyrirfólks. Jóhanna lýsti því hvernig krakkarnir læddust inn í garðana, földu sig í runnunum, gerðu bjölluat og önnur prakkarastrik til að hrella góðborgarana. 

Jóhanna sagði einnig frá því að eitt fagurt sumarkvöld hafi verið fín veisla í einu húsanna og  stofuglugginn hafi verið opinn upp á gátt.  Í garði hússins fundu krakkarnir stiga, sem þeim, með sameiginlegu átaki, tókst að reisa upp við gluggann. Baldnasti pilturinn í hópnum klifraði síðan upp stigann og greip um höfuðið á einni af fínu frúnum, sem sátu við gluggan. Hún, sem aðrir í stofunni, hrukku í kút, æptu og óuðu, en höfuðpaurinn og hinir prakkarnir voru fljótir að láta sig hverfa.

Ég þekkti einn þeirra manna, sem krakkarnir í Verkó höfðu gaman af að atast í, afar vel, en það var móðurafi minn, Guðbrandur Magnússon, en hann og móðuramma mín, Matthildur Kjartansdóttir, bjuggu í einum af Samvinnubústöðunum, Ásvallagötu 52.  

Afi, sem lengi var forstjóri Áfengisverslunar Ríkisins, lærði aldrei á bíl og fór flestra sinna ferða fótgangangandi. Hann var léttur á fæti og léttur í lund og átti það til að valhoppa um bæinn á leið- inni í vinnuna. Hann gekk um með hatt og í frakka og, þegar vel viðraði, lét hann frakkann flaksa frá, brá höndunum undir frakkalafið og sveiflaði því upp og niður og til beggja hliða.  

Þetta þótti krökkunum í Verkó afar fyndið og lýsti Jóhanna því hvernig þeir, að henni meðtaldri, gengu í halarófu á eftir afa upp Bræðraborgarstíginn að Túngötunni og hermdu eftir göngulagi hans og tiktúrum. – Afi vissi af þessu fríða fylgdarliði og hafði gaman að. Hann leit af og til um öxl og sveiflaði frakkalafinu enn frekar, fylgdarliðinu til mikillar skemmtunar.  

Jóhanna, sagði mér, að þegar hún gekk í halarófunni á eftir afa, hefði það aldrei hvarflað að henni, að hún ætti eftir að eignast tengdadóttur sem var barnabarn hans. - En svona getur lífið verið skemmtilegt og skrítið…

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Jóhanna Kristín Ingimundardóttir Birnir

Andlátstilkynning

Útför

Aðstandendur

Töfrar í hversdeginum

Elsku Amma

Mamma mín

Amma Jóhanna

Gleym-mér-ei

Minningar um móður okkar Jóhönnu K. Ingimundardóttur Birnir, 10 maí, 2024.

Minningarorð um Jóhönnu Kristínu Birnir