Guðjón Bjarnason fæddist á Óseyrarnesi við Eyrarbakka en þar var áður ferjustaður yfir Ölfusá áður en brú var byggð yfir ána. Hann var sonur Bjarna Símonarsonar, bónda í Hallstúni, seinna járnsmiðs í Reykjavík og konu hans Kristgerðar Oddsdóttur frá Þverlæk í Holtum. Faðir Bjarna var Símon Eyjólfsson Sigurðssonar, bónda í Hallstúni. Eyjólfur var bóndi í Saurbæ í Holtum og á Neistastöðum í Flóa. Hans faðir var Sigurður Þorgilsson, bóndi í Stúfholti og á Kambi en hans faðir var einnig Þorgilsson og fæddur um 1720. Faðir Kristgerðar var Oddur Guðmundsson bóndi á Hvammi í Holtum þar sem hún og fæddist 1863. Hans faðir var Guðmundur Oddsson bóndi í Miðhúsum í Hvolhrepp, Steinkrossi og síðast í Gíslholtí í Holtum. Faðir Guðmundar var Oddur Guðmundsson Hallvarðsonar Teitssonar Arnórssar, en Teitur fæddist 1651 og var bóndi á Lambalæk. 

Guðjóni var komið í fóstur 32ja vikna gömlum hjá Guðrúnu Símonardóttur fóðursystur sinni en hún bjó í Króki við Þjórsá með Ólafi Guðmundssyni bónda og ferjumanni við Þjótanda. Harðbýlt var í Króki á þessum tíma, „þetta var harðbalajörð" eins og Guðjón sagði. Mestur hluti túnsins var á einum hól og var stundum einungis hægt að fá um 36 hesta af túninu. Til þess að hafa hey handa kúnum var heyjað í Safamýri sem er mýrarfláki fyrir framan Vetleifsholtshverfið milli Vetleifsholts og Þykkvabæjar. Í Króki var Guðjón til 16 ára aldurs og reyndust Guðrún og Ólafur fóstri hans honum vel þennan tíma. Hann ólst upp með börnum Ólafs af fyrra hjónabandi þeim Guðmundi, Magnúsi, Borghildi og Þórunni. Hann gekk hluta úr tveim vetrum (1911 og 1912) til Ingimundar Jónssonar kennara í farandskóla sem var í samkomuhúsinu Hábæ í Þykkvabænum og á Hala í Háfshverfi. Foreldrum sínum kynntist Guðjón ekki fyrr en eftir 16 ára aldur er hann kom til Reykjavíkur. Þau voru þá skilin en bjuggu bæði í Reykjayík. Eldri systkini Guðjóns voru: Ársæll Kristinn, Kristófer, Sigurbjarni og Símon en yngri voru: Guðbjörg Oddfríður, Kjartan Óskar og Guðlaugur. Um haustið 1915 var Guðjón hjá föður sínum í Sandgerði en hann starfaði þá við byggingar fyrir Loft Loftsson útgerðarmann í vestra plássinu. Guðjón hafði hug á því að fara í iðnnám hjá föður sínum og var þarna veturinn. Honum snerist þó hugur með námið og starfaði sem kaupamaður í Borgarfirði en fer síðan til Stefáns á Auðnum á Vatnsleysuströnd sem vetrarmaður. Skömmu eftir að Guðjón kom til Reykjavíkur réðst hann til Bjarna í Engey en þá var farið með mjólkina á hverjum degi yfir sundið til Reykjavíkur. Guðjón var í því einn vetur við annan mann að ferja mjólkina á árabát yfir þrátt fyrir að hann hafi vart mátt berja sjó augum án þess að verða óglatt! Um 1919 var Guðjón ráðinn í Búnaðarfélagsvinnu austur í Þingvallasveit. Þangað fór hann yfir Mosfellsheiði á reiðhjóli sem hann var nýbúinn að kaupa á uppboði. Þetta var að vorlagi og færðin erfið, mikil aurbleyta og svað og sökk hjólið í forina. Voru víst bylturnar ófáar eftir því sem hann sagði. Um klukkan fjögur um nóttina kemur Guðjón loksins leiðandi hjólið austur að Heiðarbæ, fyrsta bæ í Þingvallasveit, þar sem hann ætlaði að byrja vinnuna. Þar var hann að skera ofan af og slétta túnin. Farið var á milli bæja og jarðarbætur gerðar víðast hvar í Þingvallasveit. Launin voru þá fjórar krónur á dag fyrir utan fæði og húsaskjól og þótti allnokkuð. Þegar atvinnuástandið var mjög slæmt, frá 1921 til 1924, reyndi Guðjón að fmna upp á ýmsu til þess að afla sér og sínum lífsviðurværis. Einu sinni datt honum t.d. í hug, hann átti þá heima á efri hæð að Óðinsgötu 32, að nota litla kompu undir stiganum sem aðstöðu til þess að sóla skó. Hann hætti því nú fljótlega því eins og hann sagði sjálfur „þá hafa eflaust viðskiptavinir mínir verið jafn óánægðir og ég með þetta starf mitt!" Á þessum tíma var fiskur seldur úr vögnum á götunum á vegum Jóns og Steingríms fisksala og Eggerts Brandssonar. Guðjón seldi hjá þeim upp á prósentur við góðan orðstír og seldi oftast það sem hann var með í vagninum. Hann fór yfirleitt hús úr húsi og bankaði upp á til þess að leita sér viðskiptavina. Þá var ýsan seld á 8 aura pundið. Vegna góðs gengis Guðjóns við fisksöluna gat hann ætíð gengið að þessu á vetrum þegar lítið var að gera í byggingarvinnunni. Hann vildi líka eingöngu selja góða vöru og var þekktur að því. Hann minntist sérstaklega góðrar sölu á Seltjarnarnesi: í Nesi, Mýrarhúsum og Hrólfsskála, en þá var löng leið þaðan til Reykjavíkur og því munu menn hafa birgt sig vel upp. Guðjón vann fyrst þó nokkuð við uppskipun fyrir Íslandsfélagið, sem átti togarana Apríl og Maí en félagið var einnig með afgreiðslu fyrir fleiri togara. Hann fór síðan að vinna með byggingameisturunum Kristni Sigurðssyni og Jens Eyjólfssyni, en þeir byggðu mörg af stærri húsum Reykjavíkur á þessum árum: Landspítalann, Sundhöllina, Kleppsspítalann, Landakotskirkju og fleiri. Þeir munu hafa verið stærstu byggingaraðilar í Reykjavík þess tíma. Guðjón var flokksstjóri hjá Kristni byggingameistara við niðurlagningu steypu en árið 1928, þegar verið var að byggja Austurbæjarskólann, lætur Kristinn undan Guðjóni sem hafði þráfaldlega leitað eftir því að fá að fara í múraralæri. Sveinsstykkið gerir Guðjón 1932 en var á verkamannakaupi allan námstímann sem var sjaldgæft á þeim tíma. Yfirleitt höfðu lærlingar hálft verkamannakaup en skólagjöldin voru hinsvegar greidd af meisturum. Þegar Guðjón byrjaði að vinna sem múrari voru laun sveina 1,80 kr. á klst. og þótti ekki mikið. Verkamannalaun voru þá um 1 kr. 35 á tímann. Fyrir fólk skipti þó mestu að hafa einhverja vinnu því atvinnuleysi var mjög mikið. Guðjón hafði þó á þessum árum (um og upp úr 1930) alltaf fasta vinnu. Meðal eldri íslendinga er Guðjón sennilega þekktastur sem stjórnandi barnakórsins Sólskinsdeildarinnar. Þeir yngri þekkja e.t.v. lög sem hann gerði, eins og „Ég langömmu á" og „Stína og brúðan". Sólskinsdeildin var stofnuð 1938 og starfaði um 8 ára skeið. Guðjón hafði fengið þjálfun í tónlist, nótnalestri, tónfræði og söngstjórn hjá Róbert Abraham Ottóssyni og dr. Viktor Urbancic. Börnin í kórnum voru yfirleitt um 30 alls og voru 10 ára gömul. Kórinn söng í barnatímum séra Jakobs Jónssonar í útvarpinu og sá jafnvel um allan barnatímann, en af þessu varð kórinn eflaust vel þekktur. Hann fór í mánaðarferð um Austur- og Norðurland árið 1942 og aftur 1945. Kórnum var alls staðar mjög vel tekið og flutti hann dagskrá sína oftar en einu sinni á sumum stöðum. Arið 1946 fór svo kórinn í ferð um Vestfirði, en það var síðasta ferðin því Guðjón hætti með hann þetta sama ár. Nokkrar ágætustu söngkonur íslands hafa stigið sín fyrstu skref á söngbrautinni í Sólskinsdeildinni. Má þar t.d. nefna Ingveldi Hjaltested og Svölu Nielsen. Þessi tími og hugsjónastarf Guðjóns með Sólskinsdeildinni var alla ævi eins og sólskin í lífi hans því, eins og hann sagði sjálfur, „þá hef ég aldrei á ævinni tekið að mér eins skemmtilegt starf." Þegar Guðjón bjó á Stokkseyri í kringum 1950 stofnaði hann stúlknakórinn Svölurnar og seinna, þegar hann dvaldist um 3ja ára skeið við vinnu í Keflavík, í kringum 1953, stofnaði hann líka þar smá kór. Sumarið 1918 þegar Guðjón var kaupamaður í Hlíð í Grafningi, kynnist hann Guðrúnu á Torfastöðum Sveinsdóttur (f. 6.9.1895), en Sveinn hélt þar bú með móður sinni Katrínu. Sumarið eftir, þegar Guðjón er við jarðabætur í Þingvallasveit, hittir hann á ný Guðrúnu, sem þá var hjá systur sinni Jónínu í Vatnskoti í Þingvallasveit en hún var gift Símoni Péturssyni, miklum hagleiksmanni. Guðjóni dvaldist í Vatnskoti hjá Símoni og aðstoðaði hann á alla lund fram eftir hausti. Þá um haustið (1920) gifti séra Jón Þórarinsson Guðrúnu og Guðjón á Þingvöllum og hófu þau búskap á Hverfisgötu 71 í Reykjavík. Með Guðrúnu eignaðist Guðjón 3 börn: Lýdíu 1921, Kjartan 1925 og Bjarndísi Kristrúnu 1927. Lýdía var látin heita eftir vinkonu Guðrúnar, frú Lýdíu í Arnarbæli, konu séra Ólafs Magnússonar prests. Kjartan var látinn heita eftir Katrínu móðurömmu sinni en Bjarndís Kristrún var látin heita eftir foreldrum Guðjóns, Bjarna og Kristgerði. Guðrún varð fljótt slæm af berklum og mikill sjúklingur, þoldi illa hávaða og var meira og minna rúmliggjandi alla tíð. Þau fluttu oft á búskaparárum sínum, bjuggu m.a. á Hverfisgötu 25 og leigðu svo hingað og þangað, en húsið sem Guðjón sá mest eftir var Skólavörðustígur 18. Það höfðu þau keypt 1932 af Ólafi Daníelssyni menntaskólakennara en höfðu leigt þar áður . Það mun þá hafa kostað 28 þúsund krónur. Áður hafði Guðjón steypt upp hús að Framnesvegi 34 en varð að selja það vegna fjárskorts áður en þau gátu flutt inn. Guðjón og Guðrún höfðu seinni árin vinnukonu, mikið til vegna heilsuleysis Guðrúnar. Af þeim sökum tóku vinir þeirra í Steinskoti á Eyrarbakka, Ágústínus Daníelsson og kona hans Ingileif Eyjólfsdóttir, yngsta barnið, Bjarndísi Kristrúnu (Dúnu), níu mánaða gamla og ólst hún þar upp að mestu leyti. Lýdía og Kjartan voru þó hjá foreldrum sínum þrátt fyrir veikindi móður þeirra. Vegna þessa varð Guðjón að mestu leyti að hætta að vinna við múrverk í kringum 1937. Hann setur þá upp leikfangagerð í kjallaranum á Skólavörðustígnum. Þar smíðaði hann vörubíla úr tré handa krökkum, kubba o.fl. Hann hafði fólk í vinnu yfir sölutímann, sem var eingöngu 2ja vikna tímabil fyrir jóMn. Því var það að hann keypti sér vél til þess að búa til kústsköft og um tíma sá hann öllum Reykjavíkurmarkaðnum fyrir kústsköftum! Þannig hafði hann vinnu mestan part af árinu þvi alltaf seldust kústsköftin. í stríðsbyrjun selja þau Skólavörðustíg 18 m.a. af hræðslu við loftárasir og flytja inn í Kleppsholt. Leikfangaiðjuna starfrækti hann í um það bil 5 ár en 1942 deyr Guðrún. Þá selur Guðjón leikfangagerðina og vélarnar og hóf á ný vinnu í múrverki. Arið 1930 eignaðist Guðjón dótturina Lillý Erlu með Jónínu Jónsdóttur (f. 21.6.1892). Guðjón giftist svo Önnu Líndal 1945 en þau slitu samvistum skömmu seinna. Árið 1947 kynnist Guðjón Huldu Long (f. 18.1.1919) á skemmtun á Eyrarbakka en hann vann þar við múrverk. Þau giftust 1948 og eignuðust saman 2 börn, Sigurð Rúnar 1949 og Huldu Kolbrúnu 1952. Guðjón og Hulda bjuggu síðan saman í hamingjuríku hjónabandi allt þar til Hulda lést í október 1980. Þau bjuggu fyrst á Grettisgötu 36 í Reykjavík, en keyptu svo húsið Sólvang á Stokkseyri sem þau fluttu í 1949. Þar voru þau þó ekki nema hálft annað ár því litla vinnu var þar að hafa. Þau bjuggu svo í Laugarneskampi 12, bragga sem breski herinn hafði byggt. Hann stóð í flæðarmálinu þannig að sjórinn gekk hálfpartinn yfir braggann þegar þannig stóð á átt og sjávarföllum. Þaðan fluttu þau um 1955 í Hólmgarð 38 í Bústaðahverfi og í Hæðargarð 50 í sama hverfi árið 1966 þar sem þau áttu heimili alla tíð síðan. Skömmu fyrir 1960 fengu þau hjónin bæði „frímerkjabakteríu" sem var í því fólgin að þau keyptu flest þau frímerki og frímerkjasöfn sem þau gátu og unnu við þau öllum stundum. Fyrir utan að leysa af og flokka var gengið frá merkjunum í pakka aðgengilegum handa útlendingum og þannig gátu þau haft svolítið upp úr þeim. Þetta var þó aldrei nema tómstundagaman hjá Guðjóni því hann vann sem múrari langt fram á áttræðisaldur. Mörg sumur hafði hann sem reglu að vinna úti á landi og hafði þá um árabil (1962 - 1974) yngri son sinn með sér. Hann vann þannig um langt skeið á Fellsströnd og víðar í Dalasýslu, í Skógaskóla, í Borgarnesi, á Laugarvatni, Akureyri, í flestum byggðakjörnum á Austfjörðum og víðar. Guðjón og Hulda voru mjög samrýnd og ærsluðust oft sem unglingar væru. Þau köstuðu oft fram vísum enda bæði vel hagmælt. Hin seinni ár eða upp úr 1972 fóru þau hjónin að dæmi farfuglanna og héldu árlega til heitari landa að hausti. Þau bjuggu þannig flesta vetur eftír það á Suður-Spáni og undu sér vel en komu svo heim á vorin. Það bar ekki mikið á aldursmun á þeim þótt ein 20 ár skildu þau að enda fór það svo að Hulda dó á undan Guðjóni, 7.10.1980, en Guðjón dó þrem árum seinna, 11.9.1983. Guðjón var hvers manns hugljúfi, glaðvær og góðviljaður og þeir sem nutu samvista við hann minnast hans ætíð með hlýju. Blessuð sé minning góðs drengs. Sigurður R. Guðjónsson.

[DEFAULT]

Minning: Guðjón Bjarnason múrarameistari 

Á tímum mikilla framfara árið 1898 fæddist Guðjón, sonur hjónanna Kristgerðar Oddsdóttur og Bjarna Símonarsonar, frá Hátúni, Rangárvallasýslu. Hann fór snemma í fóstur til móðursystur sinnar, Guðrúnar Oddsdóttur í Króki við Þjórsártún í Rangárvallasýslu. Afi Guðjón dvaldist hjá henni til 16 ára aldurs. Þá fór hann í kaupavinnu, allt þar til hann kynntist fyrri konu sinni, Guðrúnu Sveinsdóttur, frá Torfastöðum í Grafningi, fæddri 6. október 1895. Þau giftust f Þingvallakirkju 27. október 1919. Þeirra varð þriggja barna auðið. Guðrún lést 21. apríl 1942 úr berklum eftir margra ára sjúkdómslegu. 

Á árunum 1928—32 lærði afi múrverk og tók þátt í byggingu vel flestra stórbygginga þess tíma. Má þar nefna Austurbæjarskólann, Sundhöllina og Landakotskirkju. Svo kom kreppan og um tíma vann afi Guðjón hin fjölbreyttustu störf, vann í fiski, gerðist fisksali og seldi þá fisk úr hjólbörum, ferjaði mjólk úr Engey, var um tíma kaupamaður og allavega þrívegis kaupmaður. Afi rak trésmiðju sem um nokkurra ára skeið framleiddi meðal annars vel flest kústasköft sem notuð voru í þá daga, auk leikfanga. Víða var komið við og aldrei slakað á, og má kannski segja að afi hafði lagt hönd á það margt um ævina að auðveldara væri að telja upp það sem hann gerði ekki. 

Söng- og tónlistaráhugi afa Guðjóns er mörgum af eldri kynslóðinni vel í minni. Hann hóf söngstjóranám hjá Róbert A. Ottóssyni og Viktor Urbancic og upp úr því stofnaði hann barnakórinn Sólskinsdeildina árið 1938. Margar af okkar þekktustu söngkonum byrjuðu að syngja hjá honum. Kórinn naut mikilla vinsælda og fór víða um land til tónleikahalds. Auk þess sá afi Guðjón um barnatíma útvarpsins að hluta til um árabil, og söng þá yfirleitt kórinn. í mörg ár sá hann einnig um sérstakan barnatíma i útvarpinu á sjómannadaginn. 

Árið 1946 hætti afi með Sólskinsdeildina, en frá þessum tíma eru til all nokkur lög sem afi samdi. Má þar nefna lögin "Kaupmaður í rétt við búðarborðið", "Langamma", og "Þrjú lítil systkin". Sum þeirra laga er afi Guðjón samdi eru vinsæl enn þann dag í dag. 

Afi Guðjón giftist árið 1948 ömmu minni, Huldu Long Gunnarsdóttur, fæddri 18. janúar 1918. Hún átti fyrir eina dóttur og gekk afi henni í föðurstað. Afi og amma eignuðust tvö börn saman en auk þess átti afi eina dóttur fyrir, auk barnanna þriggja frá fyrra hjónabandi. Afi og amma bjuggu fyrst á Stokkseyri en fluttust árið 1953 í Hólmgarð í Bústaðahverfi. Seinna fluttu þau að Hæðargarði 50, þar sem þau bjuggu síðustu ár ömmu. Þau höfðu vetrardvöl á Spáni síðustu árin sem amma lifði vegna veikinda hennar. Afi og amma söfnuðu um langt árabil frímerkjum og áttu þau stórt safn frímerkja og fyrstadagsumslaga. Styttu þau sér gjarnan stundir á ævikvöldinu við að útbúa frímerkjapakka fyrir ferðamenn og safnara. Amma Hulda lést þann 7. október 1980. 

Afi var mikill hagyrðingur og er ekki hægt að rita brot úr ævi hans án þess að nefna tækifæris- og gamanvísurnar, sem leyndust í öllum vösum við hvert tækifæri. Þær endast sjálfsagt í heila bók og gefst vonandi tækifæri til að kynna síðar. Síðustu árin bjó afi í Lágabergi 4 í Breiðholti hjá frænda mínum. Hann hafði ávallt nóg að starfa og stundaði sund svo til upp á hvern dag.

Lífsgleði, söngur og gamanmál eru hlutir sem segja má að hafi verið grundvallaratriði hjá þessum hamingjusama manni. Afi gekk lengst af heill til skógar en er nú allur eftir stutta sjúkrahús legu. Þakkir flyt ég hjúkrunarfólki Landakotsspítala fyrir þá góðu umönnum sem það veitti honum allt til hinstu stundar, er hann sofnaði svefninum langa. 

Nú þegar ég kveð afa minn með söknuði, þá vil ég þakka honum fyrir allar þær stundir sem við áttum saman, þakka honum fyrir allar vísurnar og fyrir alla spilaménnskuna og taflmennskuna, sem mér veittist allt of sjaldan heiður til að vinna. Afi Guðjón var og verður ávallt í huga mínum glaðvær maður og kátur, svo kátur að aldur í tölum sagði minna en töluð orð. 

sem hljótt er leikið á. (Kári Tryggvason, 1905.) 

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Guðjón Bjarnason

Útför

Minning: Guðjón Bjarnason múrarameistari