Faðir okkar Alfreð Árnason, erfðafræðingur, lést fimmtudaginn 18. janúar 2024 á hjúkrunarheimilinu Sóltúni.

[DEFAULT]

Útför föður míns Alfreðs Árnasonar erfðafræðings fór fram í kyrrþey frá Fossvogskirkju fyrr í vikunni.

Pabbi fæddist í Skálakoti undir Eyjafjöllum 11. júní 1938. Fyrstu árin þarna í Skálakróknum hafa efalítið verið honum erfið. Föðurlaus með öllum þeim vandamálum sem sem slíku getur fylgt. Átta ára gamall flytur hann með móður sinni upp að Stóru-Mörk þar sem afi, Árni Sæmundsson bóndi, gengur honum í föður stað.

Eftir landspróf í Skógum lá leiðin í Menntaskólann á Laugarvatni þar sem hann kynntist mömmu, Margréti Stefánsdóttur eða Maggý úr Keflavík. Þau giftu sig á annan dag jóla 1961 að Holti undir Eyjafjöllum. Skömmu síðar voru þau komin til Belfast á N-Írlandi þar sem pabbi var nýlega byrjaður í námi í dýrafræði. Svo gott sem mállaus í ensku.

Að getað stundað nám á þessum árum var ekkert sjálfgefið. Ekki var hann af efnafólki kominn en ágætis námsmaður. Í Menntaskóla fékk hann að mæta mánuði seinna en aðrir nemendur og gat því unnið við slögtun (í sláturhúsinu) á haustin og lagt í bauk fyrir veturinn. Líka fékk hann að fara fyrr heim á vorin til að geta aðstoðað við sauðburð. Allt í samráði við skólameistara.

Meðan á dýrafræðináminu í Belfast stóð var hann alltaf til sjós á sumrin frá Suðurnesjum. 1964 fær hann fulla stöðu rannsóknarmanns þarna við Háskólann í Belfast. Þetta gerði honum í raun kleift að klára M.Sc. í lífefnafræðilegri erfðafræði vorið 1966. Verkefnið fjallaði um erfðafræði haga- og húsamúsa og byggði á nýrri og byltingarkenndri tækni, rafdrætti á próteinum. Umsagnaraðilar tóku fram að ritgerðin hefði sómt sér vel sem doktorsritgerð. Þetta var hálf svekkjandi sagði pabbi mér löngu síðar. Ef verkefninu hefði verið stillt upp á annan hátt hefði hann jafnvel náð doktorsgráðu þarna. Eitthvað sem hann á þessum tíma sá aldrei fyrir sér að hafa efni á að klára.

Haustið1966 þá flytja þau hjónin aftur á Laugarvatn þar sem pabbi hóf kennslu í náttúrufræði við Menntaskólann. Hann hafði oft á orði hversu gaman hann hefði haft af kennslunni. Átti vel við hann og gaf honum mikið.

Á sumrin fór hann alltaf til Glasgow í Skotlandi til rannsókna. Viðfangsefnin voru erfðafræðilegur samanburður á dýrum frá mismundi svæðum/löndum. Þarna komu við sögu t.a.m. álar, rjúpur og hagamýs. Hann fékk bændur víða um land til að veiða hagamýs . Fékk viðurnefnið Músapabbi í kjölfarið. Mýsnar fóru með Gullfossi en álarnir voru eitthvað fínni og fóru með flugi í plastpokum fylltum með súrefnisríku vatni. Allt sprelllifandi dýr.

Síðla árs 1975 er loks komið heim til Íslands, eiginlega í síðasta sinn, eftir mislangar útilegur á Bretlandi. Pabbi með doktorpróf í stofnerðafræði og postdoktornám í mannerfðafræði í farteskinu. Fljótlega er flutt í Þingholtsstrætið í miðbæ Reykjavíkur sem verður heimili pabba og mömmu megin part ævinnar. Þarna var gestkvæmt á árum áður og ekki óalgengt að fólk utan af landi eða erlendis frá fengi gistingu. Þá gat verið líf í tuskunum.

Það verður seint öðru haldið fram en faðir minn hafi lagt sitt til erfðavísindanna. Stýrði lítlum en öflugum hópi vísindamanna í Blóðbankakjallaranum gamla. Erfðarannsóknadeild Blóðbankans. Víða eru stórar ættir eða fjölskyldur með ættgenga sjúkdóma sem verða aðal viðfangsefnið. Þarna koma við sögu gigt (ýmsar gerðir), heilablæðing, sykursýki, húðsjúkdómar, andlitsskörð (holur gómur og/eða skarð í vör), svo örfá dæmi séu tekin.

Rannsóknir á hvölum bætast svo við 1981.

Af mörgum merkilegum rannsóknum eða uppgötvunum mætti minnast á uppgötvun á stökkbreytingu sem veldur arfgengri íslenskri heilablæðingu (1988) og sönnun á tilsvist svonefndra blendinga milli tveggja stærstu dýrategunda heims, steypireyði og langreyði, ári seinna (1989).

Ferðalög innanlands voru pabba og mömmu mikið yndi. Síðsumars 1976 þá dró pabbi mömmu með í sannkallaða svaðilför. Gengið var úr Landmannalaugum og niður í Þórsmörk. Lítt þekkt leið í þá daga. Foráttu vatnavextir voru og engar ár brúaðar. Vatnakunnátta pabba kom víst að einhverju gagni í þessu ævintýri.

Fyrstu árin var eftir heimkomu var ferðast um á löngum Land-Rover með stýrið hægra megin. Búslóðin hafði verið flutt í honum heim frá Bretlandi. Tjaldútilegur víða um land voru vinsælar. Þórsmörkin stóð alltaf fyrir sínu en mikið farið um allan Reykjanesskagann. Selatangar voru t.a.m. vinsælir enda nóg af rekvið fyrir varðeld á kvöldin. Á þessum árum var varla nokkur sála á ferðinni á þessum slóðum. Guði sé lof að hafa fengið að kynnast landinu ekki yfirfullu af ferðamönnum.

Gönguskíðum kynntist fjölskyldan í Noregi 1977. Eftir það var hvert einasta tækifæri notað ef veður og snjóalög leyfðu til að fara á skíði. Bláfjöllin vinsæl en ef snjór var var í byggð var farið í Heiðmörkina, Hljómskálagarðinn eða bara Tjörnina.

1980 er keyptur frambyggður Rússi og innréttaður sem húsbíll. Þá tóku hjónin hálendið meira fyrir enda Rússi Ráðstjórnarríkjanna meira torfærutæki en Land-Rover breska heimsveldisins. 1992 byggðu þau hjónin lítinn sumarbústað á Hamragarðheiði ofan Seljalandsfoss. Alltaf kallaður Kofinn. Þar hlóð pabbi upp gamlar tóftir. Lagði á með gömlum hverfissteini og sló með orfi og ljá. Þarna var hann í essinu sínu. Barnabörnin voru mjög oft með.

Pabbi var langt til vinstri í pólitík og réttlætissinni. Mátti helst ekkert illt sjá og hvers kyns óréttlæti var eitur í hans beinum. Vegna vinnu sinnar fór hann víða um heim. Komst til Moskvu 1979 og sólaði sig við Svartahafið. Þarna í Ráðstjórnaríkjunum sálugu sá hann allt það flottasta en líka ýmislegt sem miður hafði farið. Þurfti alltaf að gera grein fyrir sér í bandaríska sendiráðinu þegar farið var til Ameríkunnar. Enda fyrrum meðlimur Alþýðubandalagsins. Þó fljótt segði hann síg úr þeim auma félagsskap eins og hann orðaði það sjáflur.

Pabbi var mjög víðlesinn, ættfróður og þótti sérlega vænt um sveitina sína Eyjafjöllin. Kunni margar munnmælasögurnar og var ágætis sögumaður. Hins var hann frekar lélegur bílstjóri. Enda alinn upp á hesti. Verst var hversu hægt hann keyrði. Margra kílómetra bílalestir gátu myndast á eftir honum á þjóðvegum landsins. Sem krakki þá skammaðist maður sín alveg óskaplega fyrir þetta.

Eftir að Rússanum var lagt (notaður sem geymsla við Kofann á heiðinni) keyptu þau hjónin sér jöklatjald og fóru mjög víða um land. Vestfirðirnir og Austurlandið tekið fyrir. Snæfellsnesið var líka í miklu uppáhaldi.

Foreldrum mínum auðnaðist að búa sjálfstætt saman  þangað til covid bankaði upp á haustið 2022. Þá skildu leiðir eftir 65 ára sambúð.  

Mamma kvaddi rúmum tveimur mánuðum fyrr en pabbi. Bæði á hjúkrunarheimilinu Sóltúni. Þau máttu varla sjá hvort af öðru þó ekkert samband sé fullkomið. Það voru a.m.k. alltaf fagnaðarfundir þegar þau hittu hvort annað undir það síðasta. Pabbi alveg rúmfastur en alveg klár í kollinum en mamma létt og lipur á fæti en minnið farið að gefa sig. Ég trúi því að enn á ný séu þau saman einhvers staðar þarna hinum megin á leið í ný ævintýri. Alveg eins og þau gerðu hér áður fyrr.

Minningarsíður

Nýleg andlát

Útfarir

Hlaðvarp

Þjónustusíða

Fræðsluefni

Alfreð Árnason

Andlátstilkynning

Útför

Aðstandendur

Stiklað á stóru